Faunachade.

Over schade door wild lees je niet heel veel. Bevers zijn nu even in het nieuws en af en toe komt de wolf nog voorbij, maar de krant staat er niet vol van. Toch is er jaarlijks alleen al in de landbouw tientallen miljoenen euro’s aan schade. Dit is een gevolg van het beleid van onze overheid. Een handje vol inwoners heeft dit beleid voor elkaar gekregen met steun van een grote groep mensen die geen kennis van zaken heeft of er niet over nagedacht heeft. Dit fenomeen zie je de afgelopen 10 jaar wel vaker, recente voorbeelden zijn de stikstofcrisis, asielbeleid enz. Als er schade bij (semi) overheidsinstellingen is dan gaat het van de grote hoop en ligt schijnbaar niemand daar wakker van. Maar als het bij een individuele ondernemer is komt deze toch iets harder aan…..

In de zomer van 2023 zag ik steeds meer wildschade in mijn suikerbieten. Nu boeren we midden in de mooie provincie Drenthe met veel natuur, dus dat er wild in onze gewassen loopt is vanzelfsprekend. En daar hoort soms ook wat schade bij. Maar in dit perceel bieten liep het uit de hand. Een aantal dassen deed flink haar best en langzaam maar zeker veranderde een mooi perceel suikerbieten in een chaos. De lokale jager gaf aan dat dassen niet bejaagd mogen worden. Maar dat ik mijn schade vergoed kon krijgen bij BIJ12. Ik heb me gemeld bij deze uitvoeringsorganisatie. Nadat ik 300 euro heb betaald werd mijn zaak in behandeling genomen. Er werd door BIJ12 een onafhankelijk taxateur ingeschakeld. Begin augustus is de schade vastgesteld, totaal was er 96 ton bieten vernield. Daar kon ik mij in vinden. Nu was het in mijn beleving afwachten waar Cosun, de enige afnemer van suikerbieten, de bietenprijs op vast zou stellen. Eén ding was zeker deze zou hoog worden. Tot mijn grote verbazing kwam BIJ12 al ruim voordat de bietenprijs was vastgesteld met definitieve vaststelling van de schade. Op basis van de Kwin gegevens stelt BIJ12 dat de prijs 43,70 per ton biet is. Ik heb daar direct bezwaar op gemaakt. De prijs van bieten was in 2022 al 68.75 per ton. En de verwachting was dat deze voor 2023 richting de tachtig euro zou gaan.

Mijn bezwaar werd keurig in behandeling genomen. Half april kwam een verdagingsbrief. BIJ12 had meer tijd nodig om tot een oordeel te komen. Hoe moeilijk kan het zijn dacht ik. De bietenprijs is door Cosun vastgesteld op 78 euro per toen. Dat bedrag keer de gemiste tonnen bieten vastgesteld door de taxateur. Toch bleef het lang stil. Ondanks meerdere emails en een telefoontje kwam er geen duidelijkheid. Uiteindelijk heb ik op 10 november BIJ12 in gebreke gesteld. Dan moeten ze binnen 14 dagen actie ondernemen. En al binnen twee dagen had ik een uiterst vriendelijke jurist aan de lijn. Hij snapte dat ik na 9 maanden wachten BIJ12 in gebreke heb gesteld. Hij had mijn dossier gelezen en gaf aan dat ze mijn bezwaar gingen afwijzen, maar dat ik voor de formaliteit recht had op een hoorzitting. En zo zat ik vijf dagen later bij een online hoorzitting waar ik mijn bezwaar kon toelichten. Met een paar duidelijk en logische argumenten deed ik mijn verhaal. Tot mijn grote teleurstelling kwam een week later de beslissing op mijn bezwaar: afgewezen. Ik kon beroep aan tekenen bij de rechtbank Noord-Nederland. Mijn bezwaar werd afgewezen omdat de suikerbietenteelt geen contractteelt is en er dus geen vooraf vastgestelde prijs is. Daarom werkt BIJ12 met normgegvens. Best zorgelijk aangezien de meeste gewassen die ik teel coöperatief worden afgezet. Dan weet je pas achteraf wat je verdiend hebt.

Dezelfde dag nog heb ik mijn rechtsbijstandverzekering ingeschakeld. Zij vonden mijn verhaal duidelijk en de gang van zaken en uitkomst onterecht. Een jurist heeft vervolgens al mijn informatie op een rij gezet en een inschatting gemaakt van de kans van slagen als we naar de rechter zouden stappen. Na een paar weken kwam de jurist terug met een duidelijk verhaal.
De rechtbank Noord-Nederland is de landbouw over het algemeen niet gunstig gezind. En bij een eerder schade heeft de rechter aangegeven dat als de helft van de schade vergoed zou worden dat al heel acceptabel is. BIJ12 geeft geen schadeloosstelling, maar een tegemoetkoming. Kortom procederen kan, maar dat kost veel tijd en geld en de uitkomst is al bekend. Mijn schade wordt uiteindelijk voor ruim de helft vergoed. Ik schiet er dus een paar duizend euro bij in.

Op termijn is de ontstane situatie niet houdbaar. Twee jaar geleden heb ik al eens een ontheffing aan moeten vragen. Dat ging toen om duiven die mijn net gezaaide brouwgerst massaal kwamen opeten. Ondanks maximale inspanning van de betrokken ambtenaar van de provincie kwam de ontheffing pas na tien dagen. Toen was de schade al geleden en kwam de overgebleven gerst op. Nu steeds meer soorten niet meer bejaagbaar zijn zal de wildschade snel toenemen. Een zeer zorgelijke situatie voor veel landbouwers in onze provincie. Hoe lang is dit nog ondernemersrisico en wanneer neemt de provincie haar verantwoordelijkheid?